Sadaka-i cariye, öldükten sonra dahi insanoğlunun amel defterine sevap yazılmasına vesile olan bir ibadet çeşididir. İşledikleri bu ibadet sayesinde insanlar öldükten sonra sevap kazanmaya devam ederler, bu sebepten dolayı İslam alimleri kişilerin sürekli bu ibadeti yapmalarını söylerler. Düzenli olarak bu ibadeti yapan kişiler hem bu dünya hayatında hem de ahiret hayatında büyük bir bereketle mükafatlandırılır.
Sadaka-i cariye kişilerin günahlarından kurtulmalarına da vesile olur. Büyük günahlarından dolayı vicdan azabı çeken kişiler bu ibadeti yapıp tövbe ederlerse günahlarından kurtulurlar. Ayrıca bu ibadetle beraber sadaka vermeyi bir düzene oturtan kişiler öldükten sonra dahi sevap kazanmaya başlarlar. Bu nedenle kişilerin düzenli olarak sadaka vermeleri onların hayırlarına olacaktır.
Sadaka-i cariye sevapların en büyüğü olarak aktarılır ve kişilerin ölümünden sonra dahi sevap kazanmalarını sağlayan ibadet çeşitlerinden birisidir. Bu ibadet, içerisinde birçok maddeyi barındırır ve bunlardan birisini dahi yapan kişiler sadaka-i cariye ibadetini yerine getirmiş olurlar.
Sadaka-i cariyenin maddeleri şu şekilde sıralanıyor;
Bu maddeler sadaka-i cariyenin maddeleri olarak geçer. Cami yaptıran kişiler sadaka-i cariyenin maddelerinden birisi yerine getirmiş olur ve öldükten sonra dahi bu kişilere sevaplar yazılır. Ayrıca çeşme ve yol yaptırımı da kişilere daha büyük sevapların yazılmasına neden olacaktır.
Bu ibadetin çeşitleri ve örnekleri çok fazladır. Ancak basit olarak şu şekilde anlatılabilir: İslam ve insanlık adına bir şeyler yapmak, eser bırakmak ve fayda sağlayan yapılar ortaya koymak bu ibadetin örnekleri ve çeşitleri arasında yer alır. Ancak detaylı bilgi için şunlar söylenebilir; köprü, yol, cami, çeşme, vakıf ve medrese gibi yapılar bu ibadetin çeşit ve örnekleri olarak kabul edilir.
Ayrıca fidan dikip gelecek kuşaklara bir orman bırakmak bu ibadetin maddeleri arasında yer alır. Bu çeşitlerden bir tanesini dahi yapan kişiler öldükten sonra dahi sevap kazanırlar. Bu kişilerin amel defterleri kapatılmaz ve sürekli olarak sevap yazılır. Böylelikle kişi Allah'ın izniyle cenneti kazanmış olur.
Bu ibadetin amacı hiç şüphesiz insanlara fayda sağlamaktır. Maddelerde de bahsedildiği üzere cami yapımı, yol yapımı, ağaç dikimi vs. gibi faydalı işleri bünyesinde kapsar. Bu hayırlar genel olarak insanlara büyük katkılar sunar.
Kısacası bu ibadetin genel amacı insanlara fayda sağlamak ve güzel işler bırakmak. Bu sebepten dolayıdır ki kişiler öldükten sonra dahi sevap defterleri kapanmaz ve sürekli olarak sevaplar yazılır.
Bu ibadet, farz ibadetler arasında yer almaa. Bu sebepten dolayı yapılması zorunlu değildir. Ancak insanlara katkı sağlamak ve gerisinde güzel bir işe imza atmak isteyen kişiler bu ibadeti yerine getirebilirler. Maddi durumu el vermeyen kişiler bu ibadeti yapmak zorunda değillerdir. Ancak birkaç kişi ortaklaşarak bu ibadetin maddelerinden bir tanesini yerine getirebilirler.
Birkaç kişi bir araya gelip kendi aralarında para toplayarak bu ibadeti yerine getirebilirler. Hem kişiler maddi olarak olumsuz etkilenmez hem de bu ibadetlerini yerine getirerek sevap kazanırlar. Kişiler bir araya gelerek ufak çaplı da olsa orman oluşturabilir veya köprü yapabilirler. Ayrıca bu kişiler ortaklaşa olarak çeşme yapımına da katkı sağlayabilirler.
Bu ibadetle ilgili olarak söylenmiş birçok hadis mevcuttur. Bu hadisler, yola ışık tutarak ibadet hakkında kişilerin daha bilgili olmasını sağlar.
Genel olarak söylenmiş hadisler şu şekildedir;
Hz. Peygamber mescit yapan, mescide giden yolları onaran ve yolcular için ev inşa ettiren kişilerin sadaka-i cariyede bulunduklarını aktarmıştır. Bu kişilerin sevap defterlerine kıyamet gününe kadar sevap yazılacağını buyurarak, bu ibadetin yüceliğini bizlere aktarmıştır.
Ölmüş bir insanın yakınlarının ona sürekli olarak dua etmesi, Kuran okutması ve onun adına hayır yapmaları Sadaka-i cariye olarak kabul edilir. Bu kişiler hayırlı bir evlat yetiştirdiklerinden dolayı sürekli olarak dua duyarlar. Bu nedenle amel defterleri kapatılmaz.
Ölen kişilerin yakınları, ölen kişi adına çeşme, yol ve köprü yaptırabilirler. Durumu müsait olan kişiler de cami inşa ettirebilirler. Bu da sadaka-i cariye olarak geçer ve o kişilere son derece büyük sevap kazandırır. Ayrıca bu ibadette bulunan kişilerde sevap kazanırlar.
Genel olarak ölmüş anne-babaya, çocuğa, kardeşe kuran okutmak; onlara dua etmek bu ibadet kapsamında yer alır. O kişiler adına yol, köprü ve çeşmede yaptırılabilir.